สวัสดีเพื่อนชาวเมกเกอร์บ่อยครั้งที่เรา อยากแชร์วงจร ให้คนอื่นเห็น หรือ อยากจะไปทำงานที่ไหนก็ได้ โดยไม่ต้องแบกคอม หรือ ต้องลงโปรแกรมกันให้วุ่นวายอีกต่อไป ทุกวันนี้ Internet ก็เข้ามาถึง ทุกบ้านเรือน Servics ต่างๆ หรือ โปรแกรมที่เราใช้บน desktop เริ่มจะย้ายไปอยู่บน cloud ทางผมเลยถือโอกาส เอาโปรแกรม สำหรับ สร้างวงจร สร้าง PCB และ Simulation ได้ (บางตัว) มา รีวิวให้ดูกัน
โปรแกรมจำลองการทำงานวงจรไฟฟ้าแบบออนไลน์ จะมีทั้งแบบ เพื่อใช้ในการศึกษาวงจรอิเล็กทรอนิกส์ เพื่อจำลองการทำงานวงจร เพื่อออกแบบวงจร ไปจนถึงจำลองการทำงานร่วมกับ Arduino ได้เลย โดยที่คุณไม่จำเป็นต้องดาวน์โหลดลงมาติดตั้งบนคอมพิวเตอร์ สามารถทำงานโดยตรงผ่านหน้าเว็บไซต์ได้เลย ทางเราได้รวบรวมโปรแกรมออกแบบวงจรทำงานบนเวป มาให้รู้จัก 10 อันดับ ดังต่อไปนี้
- EasyEDA ออกแบบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ จำลองการทำงานวงจร และ ออกแบบ เป็นโปรแกรมฟรีสำหรับจำลองการทำงานของวงจรไฟฟ้าแบบออนไลน์ที่เหมาะสมกับผู้ใช้ทุกคนที่ชื่นชอบวงจรอิเล็กทรอนิกส์ โดยทีมงานของ EasyEDA ได้พยายามอย่างหนักที่จะนำเอาโปรแกรมการออกแบบที่มีความซับซ้อนมาไว้บนเว็บไซต์เป็นเวลาไม่น้อยกว่า 5 ปีแล้ว ถึงตอนนี้เครื่องมือต่างๆ ดีเยี่ยมพร้อมสำหรับทุกการใช้งาน คุณสามารถใช้ซอฟต์แวร์นี้ออกแบบวงจรได้ (schematic) ตรวจสอบวงจรที่คุณออกแบบมาทำงานได้หรือไม่ ด้วยเครื่องมือจำลองการทำงานวงจร (circuit simulator) และ ยังออกแบบแผ่นพิมพ์ลายวงจร ( PCB: printed circuit board) ได้ด้วยซอฟต์แวร์ตัวเดียวกันนี้ได้เลย บนเว็บไซต์ EasyEDA
อีกทั้งในเวปยังมี โปรเจ็กต์ที่ผู้ใช้ คนอื่นได้ออกแบบไว้และแชร์เอาไว้ (open-hardware) รวมไปถึงวิธีการสอนการใช้งานที่เป็นประโยชน์อธิบายถึงการใช้งานเครื่องมือหลัก ๆ ในโปรแกรม ทำให้สามารถเรียนรู้และเริ่มต้นใช้งานได้ง่าย อีกทั้งยังสามารถนำไฟล์(ส่งออก) จากโปรแกรมอื่นเข้าได้ ทั้ง Eagle, KiCad, LTspice และ Altium Designer ส่งออกไฟล์การออกแบบชนิด .PNG หรือ .SVG. ทั้งหมดที่พูดมา เป็นภาษาไทยด้วยนะ เขารู้ได้ไงจะมีคนไทยใช้ล่ะนิ
- Circuit Sims เป็นโปรแกรมโอเพ่นซอร์สสำหรับจำลองการทำงานของวงจรไฟฟ้าบนเวปไชต์ตัวแรก ตัวโปรแกรมนี้ จะเป็นเหมือนเครื่องมือสำหรับนักเรียนและผู้ทดลองอิเล็กทรอนิกส์ได้รู้จักวงจรอิเล็กทรอนิกส์ต่างๆ ผ่านทางหน้าเวป แต่เสียดาย ที่ไม่สามารถไม่มีส่วน cloud ทำให้ ไม่สามารถ save ไฟล์ได้ ข้อดี คือมันฟรี และ พอเพียงครับ
- DC/AC Virtual Lab เป็นโปรแกรมที่ออกแบบโดยใช้ภาพแนวเสมือนจริง โปรแกรมนี้ เด็กๆน่าจะชอบ เหมือนจับอุปกรณ์ประกอบบนบอร์ดทดลองจริง เหมาะมากสำหรับการสอน แต่ตัวโปรแกรมมีอุปกรณ์ไม่ได้มาก เพิ่มไม่ได้ด้วย ส่วนใหญ่จะใช้เพื่อฝึกฝนต่อวงจรทดลองเท่านั้น
- Every Circuit เป็นโปรแกรมฟรีจำลองการทำงานของวงจรไฟฟ้าแบบออนไลน์ที่มีรูปแบบการนำเสนอที่สวยงามดูดี สามารถสร้าง account แบบออนไลน์ได้ โปรแกรมนี้ให้พื้นที่ในการวาดวงจรแบบจำกัด หากจะใช้ได้อย่างไม่จำกัดจะต้องจ่ายเงินเพิ่ม ปีละ $ 10 สามารถทำงานแบบ mobile หรือมือถือได้ด้วย ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ในโปรแกรมมีความสามารถในการจำลองการทำงานจำกัด อยู่เพียงค่าตั้งต้น spice minimum parameters อย่างไรก็ตาม มันเป็นโปรแกรมที่ใช้ง่ายมาก มีระบบการออกแบบที่ดี และสามารถนำการจำลองวงจรของคุณไปฝังอยู่ (embed) บนเว็บไซต์ของคุณเองได้ด้วย
- DoCircuits โปรแกรมนี้จะทำให้เราอึง หลังจากที่เห็นครั้งแรก แต่ว่าเว็บไซต์นี้มีดีที่ให้ตัวอย่างวิธีการทำงานของโปรแกรมว่าทำงานอย่างไร ลองเช็คดูจากวิดีโอ “get started in five minutes” (เริ่มต้นเรียนรู้ใน 5 นาที) และ ตัวโปรแกรมจำลอง ทำได้สุดยอดจริง แค่เข้าเวป เราก็ใช้งานได้แล้ว ถ้ามีโปรแกรมแบบนี้ ตอนเรียน คงไม่ต้อง crack
- PartSim โปรแกรมจำลองการทำงานของวงจรไฟฟ้าแบบออนไลน์ที่น่าสนใจ โดยเฉพาะในส่วนของ spice simulation ทดสอบได้ตั้งแต่ AC analysis, DC bias, DC sweep และ transient response ไม่ต้องถามว่าคืออะไร ถ้าอยู่ใน filed ไฟฟ้าอิเล็กทรอนิกส์ จะรู้จักดี โปรแกรมนี้แค่เราวงจรไฟฟ้าและทดสอบการทำงานของมันได้เลย แต่โปรแกรมนี้ยังถือว่าใหม่อยู่ ยังมีชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ให้เลือกใช้น้อย
- 123D Circuits โปรแกรมที่นำเสนอเชิงกิจกรรมการทดลองพัฒนาโดย AutoDesk โปรแกรมนี้เมกเกอร์ชาวไทย น่าจะผ่านตากันมาบ้าง โปรแกรมนี้ให้เราสร้างวงจรจากโพรโตบอร์ดบนแพลตฟอร์ม Arduino จากนั้น จำลองการทำงานวงจร จนสิ้นสุดที่การสร้างแผ่น PCB ชิ้นส่วนต่าง ๆ แสดงให้เห็นจริงแบบสามมิติ ส่วนที่ยอดเยี่ยม ต่อวงจรกับ Arduino เสร็จ เราสามารถใช้โปรแกรมนี้จำลองได้เลย ใครอยากศึกษาเขียนโปรแกรม arduino อันนี้ล่ะ เด็ดสุด
- TinaCloud เป็นโปรแกรมนี้ จะจำลองการทำงานวงจรที่ซับซ้อนมากๆได้ จำลองการทำงานวงจรสัญญาณผสม (ดิจิตอล-แอนะล็อก) ไมโครโปรเซสเซอร์ รวมถึง VHDL, SMPS Power Supplies และวงจรความถี่วิทยุ (radio frequency). การคำนวณเพื่อแสดงผลการจำลองจะคำนวณด้วยคอมพิวเตอร์ที่เซิร์ฟเวอร์โดยตรง ทำให้จำลองวงจรได้เร็วขึ้น
- Spicy schematics เป็นโปรแกรมจำลองอีกตัวที่ดีมาก และที่สามารถทำงานได้หลากหลายอุปกรณ์ รวมไปถึง ipad ได้ (cross-platform software) แต่มันไม่มีให้เราลองก่อน ต้องสมัคร
Gecko simulationsเป็นซอฟต์แวร์จำลองการทำงานวงจรที่เน้นไปที่ความเป็น โอเพ่นซอร์ส (open source) และวงจรด้าน power supply โปรแกรมนี้จำลองการทำงาน ได้ถึงความร้อนที่จะเกิดขึ้นบนแผงวงจรได้ เป็นซอฟต์แวร์ที่เริ่มพัฒนาที่ ETH (ETH Zurich) แล้วแยกตัวออกไปภายหลัง ข้อดีอีกข้อ มันเชื่อมต่อกับ MATLAB/Simulink
เป็นอย่างไง กันบ้าง ผมว่า รอบนี้เราคงได้เปิดหู เปิดตา ได้เห็นเครื่องไม้เครื่องมือ ที่อาจจะเอาไปเป็นสื่อการสอนได้นะครับ ผมว่าบางตัวเอาไปประกอบการสอน หรือ เอาใช้ทดลองเอง ก็เหมาะนะครับ และเจอกันใหม่ตอนหน้าเร็วๆนี้ครับ